ΗΠΑ-Γαλλία-Γερμανία: Δυναμώνουν αντιθέσεις και ανταγωνισμοί εντός του ευρωατλαντικού άξονα

Στο επίκεντρο τίθενται, μεταξύ άλλων, οι «ανησυχίες» Γαλλίας και Γερμανίας για τα τεράστια πακέτα στήριξης της αμερικανικής καπιταλιστικής οικονομίας και τις συνέπειες στην «ανταγωνιστικότητα» των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, για την παρατεταμένη συνέχιση του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία, από την οποία βγαίνουν ωφελημένες οι ΗΠΑ και «πιέζεται» η ΕΕ, για τον κίνδυνο «υποβάθμισης» του ρόλου της ΕΕ στον παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας, για τις εκτιμήσεις ότι οι τιμές Ενέργειας στην Ευρώπη θα παραμείνουν υψηλές για μεγάλο διάστημα, την ίδια ώρα που πωλείται πανάκριβα το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο κ.ά.

«Οι ΗΠΑ κοιτάζουν πρώτα τις ΗΠΑ και την αντιπαλότητα με την Κίνα...»

Ηταν χαρακτηριστικά τα όσα επισήμανε ο Μακρόν την παραμονή της συνάντησής του με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, μιλώντας σε μέλη της γαλλικής κοινότητας στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Ουάσιγκτον.

Πίσω από τις αναφορές περί ανάγκης για «δράση από κοινού» Αμερικανών και Ευρωπαίων για «να ανταποκριθούμε σε νέες προκλήσεις», αποτυπώθηκαν καθαρά οι μεγάλες αντιθέσεις.

Τονίζοντας ιδιαίτερα τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία (στον οποίο βέβαια ΕΕ και Γαλλία είναι χωμένες μέχρι τα μπούνια...), σημείωσε ότι «αυτό που συνέβη τους τελευταίους μήνες αποτελεί πρόκληση για μας, διότι αρχίζει να μετατοπίζεται σε ενεργειακά ζητήματα και το κόστος του πολέμου δεν είναι το ίδιο στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ».

Αντίστοιχα, αποτυπώνοντας ορισμένες μόνο πλευρές από τις πολλές προεκτάσεις του πολέμου στην Ουκρανία, ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ σχολίασε πρόσφατα στο «Politico»: «Το γεγονός είναι ότι η χώρα που κερδίζει τα περισσότερα από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ, επειδή πουλάνε περισσότερο φυσικό αέριο και σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάνε περισσότερα όπλα».

Με βάση τα παραπάνω, ενώ ΗΠΑ και Γαλλία (όπως και η Γερμανία) εξοπλίζουν πολύμορφα το Κίεβο απέναντι στη Μόσχα, καταγράφονται σοβαρές αντιθέσεις για την εξέλιξη και τους όρους τερματισμού του πολέμου.

Αναφορικά δε με τα τεράστια κρατικά πακέτα εκατοντάδων δισ. δολαρίων για τη στήριξη της καπιταλιστικής παραγωγής στις ΗΠΑ, όπως αυτά που προβλέπει ο περιβόητος Νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act - IRA), ο Μακρόν έκανε λόγο για ανάγκη «επανεγκαθίδρυσης ενός στρατηγικού διαλόγου» για «να επανασυγχρονίσουμε τις ατζέντες μας», επειδή, όπως είπε χαρακτηριστικά, «δεν πρέπει να εξαπατιόμαστε, υπάρχει σήμερα ένας κίνδυνος που εκδηλώνεται και πρέπει να το ομολογήσουμε μεταξύ φίλων».

«Πρόκειται για τον κίνδυνο», συνέχισε, «οι ΗΠΑ να κοιτάζουν πρώτα τις ΗΠΑ, κάτι που είναι φυσιολογικό - κι εμείς το κάνουμε - και μετά να κοιτάζουν την αντιπαλότητά τους με την Κίνα. Ετσι, κατά κάποιον τρόπο, η Ευρώπη, άρα και η Γαλλία, μετατρέπεται σε ένα είδος μεταβλητής προσαρμογής...».

«Επιλογές που πρόκειται να διχάσουν τη Δύση»

Και πρόσθεσε: «Οι επιλογές (σ.σ. των ΗΠΑ) - των οποίων τους στόχους συμμερίζομαι - ειδικά ο Νόμος μείωσης του πληθωρισμού ή ο Νόμος για τη βιομηχανία μικροτσίπ, αποτελούν επιλογές που πρόκειται να διχάσουν τη Δύση, γιατί προκαλούν τέτοιες διαφορές μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, που για όλες αυτές (τις αντίστοιχες εταιρείες) και για όσους δουλεύουν σε πολλές επιχειρήσεις, απλά θα σημάνουν ότι δεν κάνουμε πλέον επενδύσεις στην άλλη πλευρά του (Ατλαντικού) Ωκεανού».

Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος CHIPS προβλέπει 52 δισ. δολάρια σε επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές σε όσες εταιρείες ημιαγωγών επιλέξουν να κάνουν νέες επενδύσεις ή να επεκτείνουν τις υπάρχουσες στις ΗΠΑ.

Σε ένα τέτοιο φόντο, σε συνδυασμό με το υψηλό «ενεργειακό κόστος» στην Ευρώπη, ήδη, μια σειρά από ευρωπαϊκά μονοπώλια «στρέφονται» πιο αποφασιστικά προς την αμερικανική αγορά: Το βελγικό μονοπώλιο χημικών προϊόντων «Solvay» ανακοίνωσε ότι επέλεξε τις ΗΠΑ, αντί της Ευρώπης, για νέες επενδύσεις. Η γερμανική BMW σχεδιάζει να επεκτείνει εργοστάσιό της στο Σπάρτανμπουργκ της Νότιας Καρολίνας, με σκοπό να παράγει εκεί έξι νέα ηλεκτρικά μοντέλα. Ο γερμανικός όμιλος χημικών προϊόντων «Evonik Industries» άνοιξε πρόσφατα ένα ερευνητικό κέντρο στην Πενσιλβάνια.

Μία στις τέσσερις γερμανικές εταιρείες σκέφτεται να μεταφέρει την παραγωγή σε άλλες χώρες, δήλωσε η Τάνια Γκένερ, επικεφαλής της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI).

Ο δε Γερμανός αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών και Προστασίας του Κλίματος, Ρ. Χάμπεκ, εκτίμησε ότι «είναι σαφές πως οι εταιρείες μπαίνουν στον πειρασμό να φύγουν, έλκονται από τις επιδοτήσεις» και ότι «η στρατηγική των ΗΠΑ θα πρέπει να μας ενθαρρύνει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα».

Από την πλευρά του, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρούνο Λεμέρ, κατηγόρησε την προηγούμενη βδομάδα τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν τον δρόμο του «οικονομικού απομονωτισμού», όπως κάνει η Κίνα, και πρόσθεσε ότι «η Ευρώπη δεν πρέπει να είναι η τελευταία των Μοϊκανών».

«Η Κίνα ευνοεί την κινεζική παραγωγή, η Αμερική ευνοεί την αμερικανική παραγωγή, ήρθε η ώρα η Ευρώπη να ευνοήσει την ευρωπαϊκή παραγωγή», ανέφερε χαρακτηριστικά, με το Παρίσι να υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει «στον δικό της IRA», στο «Buy European Act».

«Διαφορά ανταγωνιστικότητας» και «εγωιστικές αποφάσεις» στην ΕΕ

Τα σχέδια αυτά, βέβαια, για «συντονισμένη» ενίσχυση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων στον διεθνή ανταγωνισμό, προσκρούουν στις σημαντικές καπιταλιστικές αντιθέσεις εντός της ίδιας της ΕΕ.

Διαπιστώνοντας την «αδυναμία» σωστής αντίδρασης από τη μεριά της ΕΕ, ο πρόεδρος της MEDEF (η μεγαλύτερη γαλλική εργοδοτική ένωση), Ζοφρί Ρου ντε Μπεζιέ, σημείωσε ότι «η Ευρώπη δεν κατάφερε να συμφωνήσει» για να απαντήσει στο θέμα της «ενεργειακής κρίσης» επειδή «καθένας (από τους Ευρωπαίους) λειτουργεί για τον εαυτό του, απέναντι στον αληθινό μας ανταγωνιστή», εννοώντας την Κίνα αλλά και τις ΗΠΑ.

Σε αυτήν τη βάση, είπε ότι περιμένει «με ανυπομονησία μια ευρωπαϊκή συμφωνία» για από κοινού χειρισμούς τέτοιων ζητημάτων, αλλά, όπως επισήμανε, η διαφορά στο «ενεργειακό μείγμα» κάθε χώρας προκαλεί προβλήματα: «Για παράδειγμα, η γερμανική βιομηχανία καταναλώνει πολύ αέριο, αυτό συμβαίνει λιγότερο στην περίπτωση της γαλλικής βιομηχανίας». Στο ίδιο πλαίσιο, εξάλλου, ο εκπρόσωπος του γαλλικού μεγάλου κεφαλαίου εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τα αντίστοιχα «πακέτα στήριξης» που έχει ανακοινώσει στη Γερμανία για τη στήριξη των μονοπωλίων της, κάνοντας λόγο για «ένα είδος εταιρικής τιμολογιακής ασπίδας». Ο ντε Μπεζιέ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει την απόφαση αυτή του Βερολίνου «εγωιστική» εξαιτίας της «διαφοράς ανταγωνιστικότητας που υπάρχει ανάμεσα στη Γερμανία και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης»...

Το εν λόγω πακέτο του Βερολίνου, ύψους 200 δισ. ευρώ, βρέθηκε στο επίκεντρο της ενδοαστικής αντιπαράθεσης στην ΕΕ το προηγούμενο διάστημα, αυξάνοντας «τριβές» στον γαλλογερμανικό άξονα.

Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ, όπως και με την Κίνα, τις τελευταίες μέρες πύκνωσαν προσπάθειες «αναθέρμανσης» και απανωτές διμερείς συναντήσεις των κυβερνήσεων Γερμανίας και Γαλλίας, με αποκορύφωμα την επίσκεψη της Γαλλίδας πρωθυπουργού, Ελ. Μπορν, στο Βερολίνο και τη συνάντησή της με τον Γερμανό καγκελάριο, Ολ. Σολτς.

Οι σημαντικές αντιθέσεις ωστόσο μεταξύ των δύο πλευρών παραμένουν. Μπορεί, για παράδειγμα, οι δύο ηγέτες να υπέγραψαν στο Βερολίνο συμφωνία «ενεργειακής συνεργασίας», ωστόσο δεν έχει βρεθεί ακόμα συμβιβασμός των διαφορετικών μονοπωλιακών συμφερόντων για κρίσιμα θέματα όπως το πλαφόν στο φυσικό αέριο. Χαρακτηριστική είναι επίσης η συμφωνία που υπέγραψε πρόσφατα το Παρίσι με τη Λισαβόνα και τη Μαδρίτη για τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο και «πράσινο» υδρογόνο από την Ιβηρική Χερσόνησο στη Γαλλία, παραμερίζοντας τα γερμανικά σχέδια για «αναβίωση» του αγωγού «MidCat» που θα διοχέτευε LNG στη Γερμανία μέσω Γαλλίας.

Αντίστοιχα, είχε καταγραφεί η «απογοήτευση» που προκάλεσε η επίσκεψη του Σολτς στην Κίνα, παρά τις - σύμφωνα με δημοσιεύματα - προτάσεις της Γαλλίας να οργανωθούν από κοινού επαφές στο Πεκίνο. Πριν από την άφιξη Σολτς στην κινεζική πρωτεύουσα, ο Μακρόν είχε σπεύσει να σχολιάσει για τα σχέδια εξαγοράς σημαντικού μεριδίου του λιμανιού του Αμβούργου από την κινεζική COSCO, ότι «έχουμε κάνει στρατηγικά λάθη στο παρελθόν με την πώληση υποδομών στην Κίνα», εκφράζοντας ουσιαστικά ενστάσεις.

Τα θέματα άλλωστε της στάσης του ευρωατλαντικού άξονα για την αντιμετώπιση της ραγδαίας ανόδου της Κίνας αναμενόταν να κυριαρχήσουν και στον 4ο γύρο επαφών στο πλαίσιο του Διαλόγου ΕΕ - ΗΠΑ για την Κίνα και τον Ινδο-Ειρηνικό, που είχε προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί την Παρασκευή 2 Δεκέμβρη. Τέλος, τη Δευτέρα ξεκινάει νέα περιοδεία στην Ευρώπη η αναπληρώτρια ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Γουέντι Σέρμαν, με βασικά θέματα τις εξελίξεις στην Ουκρανία αλλά και τον Ινδο-Ειρηνικό.

A. M.

Ριζοσπάστης