Κόμματα Πορτρέτα

Αυτή η αξιοπερίεργη «ιδιωτικοποίηση των κομμάτων» είναι πρωτοφανής σε μια χώρα όπου το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα παρέμεινε ΠΑΣΟΚ και μετά τον θάνατό του, και δεν κατάφερε να του κολλήσει ως υπότιτλος ούτε το ΚΙΝΑΛ. Υπάρχουν πολλές ερμηνείες, αν κάποιος θελήσει να εξετάσει σε βάθος αυτό το ...ελληνικό ονοματοδοτικό παράδοξο, που θυμίζει περισσότερο μια επικοινωνιακή ντρίμπλα των «ιδιοκτητών» κομμάτων στη μέχρι πρότινος χρωματολογική προσέγγιση. Γιατί δεν πάνε παρά δυο - τρεις δεκαετίες που μέσα στη μεταπολίτευση το τερμάτισε ο βυζαντινός ιππόδρομος της σύγχρονης εποχής, χωρίς Στάση (όχι των λεωφορείων) και χωρίς Νίκα (όχι της διαφήμισης για σαλάμια), μιλώντας για πράσινα και μπλε καφενεία, και ροζ ή κόκκινη αριστερά. Προφανώς η επικοινωνία και η διαφήμιση έφαγε την πολιτική και την έφερε στις πενήντα αποχρώσεις του γκρι. Αλλιώς δεν εξηγείται η επικυριαρχία του μάρκετινγκ, που κακοφόρμισε ως μοντερνιά, με αποτέλεσμα να συζητάμε στα σοβαρά την έννοια του rebranding, με όρους αναψυκτικών, που άμα είναι και ανθρακούχα ως γνωστόν βοηθούν την πέψη.

Δεν ξέρω αν χωνεύεται αυτό, αλλά έχει ρίξει τους πολίτες όχι σε μια προσωπολατρεία, αλλά σε κάτι βαθύτερα επικίνδυνο. Μεγάλες προσωπικότητες στην Ιστορία είχαν παρατσούκλια, που προέκυπταν από τις πράξεις και τη δράση τους, και συνήθως ξεφύτρωναν εκ του αποτελέσματος. Πατερούλης ο Στάλιν, Πατέρας της Νίκης ο Τσώρτσιλ, Σιδηρά Κυρία η Θάτσερ, Αλεπού της Ερήμου ο Ρόμελ... Στην ελληνική σύγχρονη πραγματικότητα, τα κόμματα είναι υποζύγια και τα ονόματα των ιδιοκτητών τους καθορίζουν τους ...μεγάλους καβαλάρηδες. Και είναι τόσο ισοπεδωτική η αντίληψη για το θεμιτό αυτής της πολιτικής επιβίωσης, που δεν έχει σημασία αν το κόμμα υποζύγιο είναι πόνυ, γαϊδούρι, μουλάρι ή κουτσό άλογο.

Κι όμως ο λαός διατηρεί κάτι από την αριστοφανική του κληρονομιά, όταν καταφέρνει επί πράξεων και πολιτικών επιλογών να κάνει διάσημη εντός και εκτός συνόρων τη λέξη kolotumba. Λέξη άκρως περιγραφική της απο-ιδεολογικοποίησης αξιόβαρων πολιτικών εννοιών, ειλικρινών ή μη, όπως η ανατροπή και η αλλαγή. Και μπορεί τα κόμματα με ονοματεπώνυμο να κρίνονται ως ιστορικώς θνησιγενή, αφήνουν όμως ένα διαβρωτικό ίχνος επιβιωτικής απελπισίας στη θλιβερή πολτοποίηση αξιών, θυσιών, ιδεών και υψηλών φρονημάτων από τη λαίλαπα της κατ' ευφημισμόν κοινωνικής δικτύωσης. Και λέω κατ' ευφημισμόν, γιατί είθισται οι πληκτρολογημένοι πολίτες να δικτυώνονται κατά κόρον με τις ίδιες τους τις προτιμήσεις, και μόνο από περιέργεια και φυσική καταναλωτική αδυναμία κλικάρουν και τους ινφλουένσερς και τους πλουτίζουν.

Η ρευστοποίηση των ιδεών με ονόματα αρχηγών, που κόβουν το δικό τους διαφημιστικό νόμισμα, μπας και ανταγωνιστούν το πολιτικό κρυπτονόμισμα κολοσσών των αγορών, όπως Μασκ για παράδειγμα, μοιάζει και ίσως είναι η μετατροπή του αριστουργηματικού πορτρέτου του Ντόριαν Γκρέι σε άτεχνο καρτούν για κόμματα πορτρέτα...

* Ριζοσπάστης [Από τη στήλη «Πατριδογνωμόνιο», έκδοση: Σάββατο 26 Οχτώβρη 2025 - Κυριακή 27 Οχτώβρη 2025]